عفونت فضا های اطراف  لوزه ها

آبسه اطراف لوزه Pretonsillar Abscess اغلب در بیمارانی اتفاق می افتد که عفونت لوزه ها بطور مکرر دارند و یا در کسانی که عفونت مزمن لوزه آنها به میزان کافی درمان نشده باشد.گسترش عفونت از قسمت فوقانی لوزه منجر به تشکیل چرک و آبسه پشت لوزه می گردد.این عفونت معمولاً یکطرفه است و همراه با درد شدید با درد گوش در همان سمت لوزه مبتلا می باشد که در چند روز بعد از شروع عفونت لوزه می باشد.

علت درد گوش در عفونت های لوزه به علت مشترک بودن مسیر انتقالی درد و به اصطلاح دردهای ارجاعی می باشد.این عفونت باعث تورم یکطرفه کام نرم می شود و به دنبال آن جا به جایی به سمت پائین و لوزه سمت مقابل می باشد.

تشخیص این آبسه،با کشیدن چرک با سرنگ است که در صورت مثبت بودن چرک در سرنگ نیاز به برش وتخلیه آبسه و نیز برداشتن لوزه های عفونی است.البته برای برداشتن لوزه ها 2 زمان مطرح می گردد:یک آنکه لوزه ها در همان زمان تخلیه آبسه برداشته شود و حالت دیگر جراحی لوزه ها در 4 ـ 8 هفته بعد از تخلیه آبسه می باشد.در کسانی که عفونت های شدید مراجعه لوزه ها دارند می بایست جراحی لوزه ها را در اولین فرصت مدّنظر داشت تا از بروز آبسه و جراحی آن پیشگیری کرد.این حالت بخصوص در بچه ها مهمتر است زیرا که در صورت بروز آبسه اجازه معاینه و تخلیه توسط سوزن را نمی دهند ومی بایست تخلیه آبسه همراه با بی هوشی عمومی و به صورت اورژانس انجام گیرد.

آبسه های فضاهای گردن:

آبسه در فضاهای گردن می تواند با گسترش عفونت یا چرک از لوزه ها یا اطراف آنها پیشرفت کند.آبسه از فضاهای اطراف لوزه عبور کرده و بین عضلات گردن و اطراف مهره ها،اطراف راه هوایی و مسیر عبور غذا گسترش یابد که باعث بوجود آمدن علائمی مانند سفتی گردن،سفت شدن فک ها و تورم و توده در گردن گردد.این بیماران علائم بسیار شدید تری دارند که همراه با تب و درد شدید وتغییرات در سلولهای خونی است.پیشرفت عفونت می تواند باعث گسترش به داخل قفسه سینه گردد.درگیری اعصاب مغزی نیز شایع است.فلج زبان و اختلال بلع بدلیل این درگیری ها می تواند باشد.تشخیص این حالت توسط سی تی اسکن مسجّل م گردد.در سی تی اسکن می توان گسترش آبسه را نیز مشخص کرد.درمان در این موارد علاوه بر آنتی بیرتیک وسیع استفاده از اقدامات جراحی و برش از گردن و تخلیه آبسه نیز می باشد.

بزرگی لوزه ها و انسداد راه هوایی:

بزرگی مزمن لوزه ها باعث درجات مختلف انسداد راه هوایی در بچه ها می گردد که در آمریکا علت اصلی جراحی برداشتن لوزه محسوب می گردد.همانطور که قبلاً گفته شد لوزه ها در بدو تولد بسیار کوچک هستند و در سالهای اول تا چهارم عمر به تدریج بزرگ می شوند.جراحان گوش و حلق و بینی دریافته اند که لوزه های بزرگ همراه با عفونت مزمن لوزه باعث می شود که باکتریهای بیماریزای فراوانی بر روی لوزه ها باقی بمانند.معمولاً تعادلی بین باکتریهای نرمال بافت لوزه ها و نقش و عملکرد ایمنولوژیک موضعی لوزه ها وجود دارد که این تعادل با عفونت های باکتریایی یا ویروسی لوزه ها به هم می خورد که خود باعث بزرگ شدن لوزه ها می گردد.

انسداد راه هوایی بدلیل بزرگی لوزه ها،یک علت شایع در بچه ها می باشد که در موارد شدید باعث فشار خون ریوی و اختلال تنفس ریوی می شود.تمامی این علائم با جراحی لوزه ها برطرف می گردد.این انسداد مزمن راه هوایی باعث می شود که اختلال در اکسیژن رسانی به بدن ایجاد شود که درنهایت باعث افزایش CO2خون و کمبود اکسیژن خون می گردد و درنهایت باعث نارسایی قلب می گردد.

اختلالات خواب:

وقفه تنفس حین خواب نیز یک یافته بسیار شایع در بچه ها با شرح حال بزرگی لوزه ها است.درواقع می بایست شدت علائم را توسط شرح حال از والدین پرسید.یافته ای که شدت بیماری را بیان می کند عبارتند از؛حملات وقفه تنفس در خواب،خُرخُر شبانه و شدید،تنفس از راه دهان،بیدار شدنهای مکرر حین خواب،خواب آلودگی در روز،خوابگردی،شب ادراری،عدم تمرکز حواس درمدرسه،اختلال بلع،اختلال در صحبت کردن (تودماغی صحبت کردن)می باشند.گاهی بزرگی وسیع لوزه ها باعث اختلال در رشد می گردد.جراحی لوزه ها درمان این اختلالات می باشد و پس از جراحی علائم برطرف و بهبود می یابد.

در بالغین وقفه تنفس حین خواب اغلب با چاقی در گردن مرتبط است.البته در بچه ها طی مطالعات متعدد چاقی علت اختلالات خواب مطرح نشده است.اغلب بچه ها شرح حال خُرخُر حین خواب را دارند.گاهی اوقات والدین آنها اظهار می کنند که خُرخُر بچه ها مانند بالغین است و گاهی صدای خُرخُر آنها حتی بیرون از اتاق خواب بچه ها نیز شنیده می شود.

شب ادراری یکی دیگر از علائم انسداد شدید راه هوایی است.متخصصین گوش و حلق و بینی بررسی کردند که شب ادراری در ارتباط با انسداد شدید راه هوایی است که با برداشتن لوزه ها بهبود می یابد.علت این شب ادراری تنظیم نامناسب هورمونهایی است که در ارتباط با کنترل ادرار است(ADH) که با بیدار شدن مکرر از خواب ترشح این هورمون مختل می گردد.

همچنین اختلال رشد و نارسایی در رشد بچه ها به خاطر اختلال در ترشح هورمون رشد GHمی باشد.زیرا که هورمون رشد در شبها ترشح می شود و اختلل در خواب باعث اختلال در ترشح این هورمون می گردد.

اثرات بر روی فک ها و صورت:

باز بودن مزمن دهان بدنبال بزرگی لوزه ها وانسداد مزمن راه هوایی در ارتباط با اختلال رشد صورت در بچه ها است.این بچه ها اختلالات در رشد فک و صورت و اختلال در چفت شدن دندانها بر روی همدیگر دارند.باز بودن دهان باعث جابجایی فک پایین و افتادن زبان به سمت پایین و عقب می گردد.که این حالت باعث تغییرات در وضعیت قرارگیری سر و گردن می شود.مطالعات فراوانی بر روی حیوانات و انسانها ثابت کره است که اثرات مزمن انسداد راه هوایی بر روی رشد فک و صورت مؤثر است.این اثرات عبارتند از:بزرگ شدن ارتفاع صورت همراه با عقب افتادن فک تحتانی به عقب و اثرات بر روی لب ها به نحوی که باعث می شود فک بالا به سمت جلو بیاید و لب بالا به سمت بالا و عقب برود که باعث مشخص شدن دندانهای بالا می شود.

در صورت انجام جراحی لوزه ها زمان مناسب و زودهنگام این اثرات سوء بر روی فک و صورت برطرف می گیرد اما متأسفانه در صورتیکه بیمار دیرهنگام جهت جراحی لوزه ها به جراح گوش و حلق و بینی مراجعه نماید تغییرات بر روی چهره و صورت افراد باقی می ماند و به اصطلاح صورت آدنوئیدی برای فرد تا آخر عمر باقی می ماند و جهت بهبود فک ها و اصلاح اختلالات دندانها نیاز به اعمال جراحی ترمیمی مشکل می باشد.

                با تشکر - دکتر امید عابدی -21 جولای 2012 -سئول کره جنوبی